We leven in een wereld die snel verandert, als reactie op ecologische, sociale en economische crises en politieke ontwikkelingen. Deze uitdagingen leggen niet alleen grenzen bloot van bestaande systemen, maar confronteren ons ook met vragen over eerlijkheid, gelijkwaardigheid en toegang tot kansen en middelen. In deze context ontstaat een belangrijke vraag: Wat betekent rechtvaardigheid? Hoe zou jij het definiëren? Hoe kun je het integreren in onderwijs, samenwerkingen en praktijk? En hoe verbreden we het concept naar niet-menselijke entiteiten zoals dieren, rivieren of bossen en naar de toekomstige generaties? Tijdens Groene Peper 2025 nodigen we docenten, beleidsmakers, onderzoekers en studenten uit om samen na te denken en antwoorden te vinden op deze vragen.

De Wereld, Wij, Jij

We bekijken rechtvaardigheid vanuit drie invalshoeken, namelijk:

1. Jij: het individu.. Rechtvaardigheid in transitie vraagt ons om kritisch te kijken naar hoe we zelf leven, werken en leren. Het biedt ruimte om te onderzoeken hoe veranderingen invloed hebben op ons dagelijks leven en om na te denken over hoe we daar op een rechtvaardige en bewuste manier mee omgaan.

2.Wij: je gemeenschap, je team, je instelling of je lokale stad. Rechtvaardigheid vraagt ons om na te denken en in actie te komen met en  in onze  naaste omgeving. Hoe vergroten we het potentieel in de omgeving waarin we leven en werken?En hoe kunnen we socialer en inclusiever zijn, zelfs als we elkaar niet altijd persoonlijk kennen?

3. De wereld: de brede natuurlijke en sociale structuren om ons heen, nu en in de toekomst. Het moedigt ons aan om verder vooruit te denken en om de rechten van de natuur te respecteren. Zo planten we zaadjes van verandering die misschien niet altijd meteen groeien, maar waarvan de wortels sterk en diep zullen worden om toekomstige generaties te ondersteunen.

De insteek van de dag is om te ervaren, verbinden en co-creëren over bovenstaande vragen. We hopen naar huis te gaan met nieuwe inzichten over wat rechtvaardigheid betekent in deze tijd van snelle veranderingen, welke onderwijspraktijken in dit kader waardevol zijn, welke denkrichtingen we kunnen onderzoeken en welke nieuwe ideeën we kunnen ontwikkelen.

Subthema’s

Binnen het thema hebben we een aantal subthema’s:

Collectieve verantwoordelijkheid
Rechtvaardigheid in transities vraagt om een duidelijk en flexibel moreel kompas. Dit subthema richt zich op hoe we omgaan met psychologische afstand in ruimte en tijd, en hoe we empathie kunnen ontwikkelen. Transities brengen vragen met zich mee over onze verantwoordelijkheid voor anderen, zowel dichtbij als ver weg, nu en in de toekomst. In deze sessies onderzoeken we hoe we empathie kunnen versterken om ons handelen te verbreden en rechtvaardigheid in transities te bevorderen. We kijken ook naar hoe we morele grenzen kunnen herdefiniëren voor een rechtvaardig gebruik van natuurlijke hulpbronnen.

Creativiteit, design en kunst
Creativiteit speelt een sleutelrol bij het openen van nieuwe perspectieven en het inspireren van samenwerking. Hoe kunnen kunst en design bijdragen aan een inclusieve en rechtvaardige transitie? In workshops onderzoeken we hoe we ruimtes kunnen ontwerpen waar mensen samen nieuwe inzichten delen, uitdagingen herdefiniëren en oplossingen co-creëren. Kunst kan niet alleen bijdragen aan het verbeelden van een betere wereld, maar ook aan het bouwen van bruggen tussen mensen en ideeën. Samen verkennen we hoe creativiteit een katalysator kan zijn voor rechtvaardige veranderingen.

Rechten voor de natuur
Dit subthema verkent hoe we als mensen weer onderdeel kunnen worden van de natuur en ook hoe we natuur erkennen in juridische structuren. We onderzoeken hoe mensen weer onderdeel kunnen worden van de natuur, zoals inheemse volken vaak benadrukken. Hoe kunnen we in het onderwijs verwondering voor de natuur stimuleren en zorg ervoor laten groeien? Tegelijkertijd biedt dit sub-thema ruimte om de juridische aspecten van erkening te onderzoeken. Welke rechten heeft het stadsbos? Hoe kun je meer begrip krijgen en rechten toekennen aan eeuwenoude beuken en de stromende rivieren van ons land, maar ook eco-genocide in de Amazone erkennen? De workshops onder dit thema behandelen enkele van deze vragen.

Bruggen bouwen in leeromgevingen
Hoe kunnen we leeromgevingen veranderen in plekken waar rechtvaardigheid en inclusiviteit centraal staan? In deze sessies onderzoeken we hoe docenten gesprekken kunnen faciliteren over culturele, sociale en ecologische verschillen, en hoe ongemak en conflicten omgezet kunnen worden in kansen voor groei. Hoe bouw je bruggen tussen de huidige generatie studenten en de toekomstige generatie? Welke stof kan je gebruiken om in het klaslokaal intergenerational justice te beleven? Ook kijken we naar manieren om onderwijsprofessionals en studenten te betrekken bij het bouwen van bruggen in de klas. Docenten leren hoe ze verschillen kunnen benutten als een kracht in het leerproces en inclusiviteit kunnen bevorderen.

Rechtvaardigheid in de instelling
Onderwijsinstellingen spelen een cruciale rol in het bevorderen van rechtvaardigheid. Hoe kunnen instellingen zelf rechtvaardig handelen en bijdragen aan een inclusieve samenleving? Deze sessies richten zich op het ontwikkelen en implementeren van projecten, methodes en activiteiten dat solidariteit en inclusiviteit bevordert. We onderzoeken hoe organisatiesystemen eerlijk kunnen functioneren, en hoe alle betrokkenen – van staf tot studenten – samen kunnen werken aan structurele verandering binnen de instelling. Rechtvaardigheid begint immers bij de basis: hoe een organisatie zichzelf vormgeeft en haar waarden uitdraagt

Call for workshops en themasessies

Wil jij bijdragen aan Groene Peper door middel van een workshop? Aarzel dan niet om jouw workshop in te sturen. Doe dit voor 4 februari 2025.

Elke workshop richt zich op één of meerdere van de invalshoeken uit bovenstaand figuur en biedt deelnemers de kans om te ervaren, verbinden en co-creëren. Geef bij je aanmelding aan welk subthema je sessie behandelt, of het gaat om ervaren, verbinden of co-creëren, en hoe lang de sessie duurt. 

We nodigen workshopgevers uit om concrete voorbeelden van transitievraagstukken te bieden, bijvoorbeeld vanuit eigen onderwijservaring of specifieke transities zoals energie, voeding, circulaire economie of digitalisering. Het doel is dat deelnemers met iets concreets naar huis gaan: praktische handvatten die ze kunnen toepassen in hun onderwijs of dagelijks leven.

Samen bouwen we aan een rechtvaardige en duurzame toekomst!